św. Karol Boromeusz


POUCZENIA DLA KAPŁANÓW I WIERNYCH W POLSCE


Ważną dla Boromeusza była chęć reformowania Kościoła w Polsce, jaką zalecał królowi, którego wychwalał za liczne przymioty ducha. Boromeusz chcąc zostać przewodnikiem dla polskich reformatorów postanowił pouczać ich na trzy sposoby: poprzez zaproszenia na rozmowy do Mediolanu, korespondencję, oraz zarządzenia zawarte w „Acta Ecclesiae Mediolanensis„.

Między 1583, a 1584 rokiem przebywali w Mediolanie co najmniej trzej przyszli biskupi polscy: prymas Bernard Maciejowski (zm. 1608), Biskup krakowski Marcin Szyszkowski (zm. 1630) i biskup warmiński Andrzej Batory (zm. 1599), oraz inni duchowni, wysłani do Mediolanu dla zapoznania się  z działalnością duszpasterską i administracyjną Karola Boromeusza. W 1583 roku Boromeusz zaproponował dla Polaków dwa miejsca w seminarium Mediolańskim. Bardzo dobrze wspominał swój pobyt w Mediolanie siostrzeniec Stefana Batorego, książe Andrzej Batory, traktowany po przyjacie-lsku przez arcybiskupa.

Wielu dygnitarzy zawiązało przyjacielskie relacje z Karolem Boromeuszem poprzez korespondencję. Obok listów oficjalnych, skierowanych do króla, pozostałe, pisane do prymasa Stanisława Karnkowskiego, Andrzeja Botorego, jego sekretarza Stanisława Reszki, biskupa chełmińskiego Piotra Kostki, biskupa wileńskiego i kardynała zarazem Jerzego Radziwiłła, zawierają ważne pouczenia dotyczące spraw duchowych i rozmaitych zagadnień (np. sposobu zarządzania diecezją). Korespondencję tą można uważać jako swoisty traktat, naukę dla polskich duchownych. Święty konsultował się także ze swoimi współpracownikami – Adorno, Botero i Panigarola. Nauki dane w ten sposób, dotyczyły odpowiedniego przygotowania spowiedników, oraz zachęcały wiernych do częstego przyjmowania sakramentów. Zawarte były tam zachęty do częstego czytania Pisma Św. oraz pism m.in. św. Augustyna, św. Bernarda, św. Bonawentury, a także św. Tomasza z Akwinu, jako przewodnika w sprawach teologicznych. Boromeusz zachęcał do szczególnego kultu Męki Pańskiej i umiłowania Matki Boskiej. W innych listach pisał, iż kapłaństwo jest służbą, przewodzeniem wiernym; że dobra doktryna i stosowanie jej na co dzień jest obowiązkiem duchownego. Boromeusz w poetycki sposób porównał doktrynę chrześcijańską do światła, a kapłana do latarni, która oświetla drogę pełną zwodniczych pokus; wskazuje zyski wynikające z odrzucenia ciemnej drogi grzechu (list do Jerzego Radziwiłła, z 08.01.1584).

Karol Boromeusz przesłał także do Polski kopie „Acta Ecclesiae Mediolanensis”. Już w 1566 roku, prymas Jakub Uchański otrzymał z Mediolanu zbiór ustaw z I Synodu Prowincjonalnego. Także w 1566 roku, Karol Boromeusz podarował kopię ustaw S. Hozjuszowi.

W 1581 Jerzy Radziwiłł pisał, że lektura tych dokume-ntów jest doskonałą nauką i że są one godnymi naśladowania. Arcybiskup Mediolanu wysłał także do Wilna – siedziby Jerzego Radziwiłła – dokumenty, aby poinformować go, w jaki sposób może on dokonać wizytacji swo-jej diecezji i jak ma przeprowadzić synod prowincjonalny. Podobne informacje otrzymał także biskup włocławski.

Śmierć Karola Boromeusza w 1584 roku nie przekreśliła oddziaływania jego dzieła na Kościół w Polsce. Wedle zapisków Stanisława Rozrażewskiego, jego brat, biskup diecezji włocławskiej, wizytował swoją diecezję według wskazań Boromeusza, a poza tym, kiedy spisywał swój testament, zapisał dwie kopie „Acta Eccesiae Mediolanensis”, jakie posiadał w swojej bibliotece, kapitule katedralnej dla naśladowania i poszanowania owych ustaw oraz ich twórcy.


Autor: Michał Hankus

Redakcja: Grzegorz Galant